Zitten op de bank lukte niet want die lag bezaaid met stapels paperassen, breispullen en tja van alles en nog wat. Het aanrechtblad stond helemaal vol met vuile vaat en serviesgoed dat niet meer in de kastjes paste. Op naar boven, naar haar slaapkamer. Hink stap sprong over een smalle overloop. Ergens achter een stapel kleding zag ik een laag bed staan. Je kon er niet omheen lopen want rondom het bed lagen tassen en nog meer kleding. Toen Sandra de deur van de badkamer opendeed, kon ik alleen naar binnen kijken, ruimte om naar het raam te lopen werd geblokkeerd door drie manden vuile was.

Sandra kwam, zogezegd, van ver. Ze heeft het een en ander meegemaakt en is weer op de goede weg. Ze is zelf op zoek gegaan naar iemand die haar wil helpen. Dat zegt veel.

Bij een kop koffie vertelde ze wat ze allemaal had gedaan en welk systeem ze hanteert. Ze begint met het uitzoeken van boeken; welke kunnen weg, welke wil ze nog lezen en over welke twijfelt ze nog wat er mee te doen. Vervolgens pakt ze een andere klus aan en gaat niet verder met de boeken…. Resultaat? Overal stapels met spullen die ze toch nog even willen doornemen of weg kunnen. Ze vertelde nu ook dat ze vroeger een psychose heeft gehad. Ze had allerlei artikelen gelezen en nu was het kwartje gevallen. Ze snapte dat daar haar verzamelwoede vandaan komt. En kan daar nu mee aan de slag.

Op naar boven, slalommend over de trap, tot aan de overloop. Daar stonden we stil want we konden niet verder. Hinkstapsprong naar de slaapkamer. Ik wist niet wat ik zag! Het bed in het midden van de kamer, twee kastjes, een vaas met bloemen. ‘Waar zijn alle kleren gebleven?’, vroeg ik oprecht. ‘Nou, hier in dat kastje met laden en inde andere kamer.’ Het klonk vanzelfsprekend.

Iedere keer is het een soort van ‘spannend’ wat ik aantref. In de tussenliggende dagen pakt ze van alles op, zoals ze zelf zegt ‘werk in uitvoering’. Bijvoorbeeld een stapel broeken die ze wil passen of boeken waar ze nog even door heen wil om een keuze te maken. En het frappante is, zegt ze zelf ook, dat het maken van keuzes steeds beter lukt en ze afscheid van spullen kan nemen. Kiezen gaat nu ook sneller.

De trap ligt toch weer aardig vol. ‘Ja, dat klopt hoor, die handdoeken breng ik naar de berging als een soort tussenstap. En dan kijk ik later of ik ze gemist heb en kies ik wat ik er mee doe’. Prima! Haar manier van werken. Ik begeleid en houd af en toe een spiegel voor.

Op naar boven. We kunnen gewoon lopen op de overloop zonder te struikelen over stapels boeken en spullen voor de boekenkast. Ze laat de slaapkamer zien die nog steeds opgeruimd is. ‘Hé’, zeg ik, ‘ik mis een wit kastje? ‘Kom maar mee!’. Sandra opent de deur van haar badkamer.

De vorige keren botste ik op tegen allerlei volle boodschappentassen en dozen die klaar stonden om wat mee te doen: nog een keer uitzoeken, toch bewaren of uiteindelijk weggooien.

‘Work in progress’, zoals Sandra dat noemt. Nu zag ik direct de bank en de salontafel. De ruimte daarvoor was helemaal leeg…. Sandra lachte van oor tot oor. Ze heeft echt de smaak te pakken en pakt door.

Deze ochtend gingen we weer verder met de berging. Voordat we bij de kasten terecht konden, haalden we eerst alles weg dat vóór de kasten stond. Dat zijn bijvoorbeeld twee grote boodschappentassen die we al vaker in onze handen hebben gehad, gevuld met glaswerk en statiegeldflessen. Doel is natuurlijk om direct bij de kasten te komen.

‘Dat jij ’s avonds werkt,’ zegt ze bij binnenkomst. Ik kom binnen in een ontploft huis. Overal papier, boeken, verdorde planten, dozen, verzorgingsproducten, schoonmaakmiddelen, spulletjes, kleding. Twee laptops op tafel en een verslagen dame aan tafel. Een dame van midden zestig die twee weken daarvoor haar partner Pieter is verloren.

Ze weet niet waar ze moet beginnen. Ze heeft niemand met wie ze kan overleggen en ze is vooral bang en onzeker. Ook bang voor de digitale wereld. ‘Dat deed Pieter altijd,’ zegt ze. ‘En de administratie, hoe moet dat nu?’ Ik vraag wat ze bedoelt. ‘Nou, de belastingaangifte bijvoorbeeld. Ik weet m’n wachtwoord niet en heb dat nog nooit gedaan.’ Écht blinde paniek.

Het huis waar we elkaar treffen, is het huurhuis van Pieter waar zij samen de afgelopen dertig jaar hebben gewoond. Ze heeft ook nog haar eigen huurhuis. Net voordat Pieter overleed, hebben ze een geregistreerd partnerschap geregeld. En dat is te laat; ze mag waarschijnlijk niet blijven wonen in dit huis. Ondanks dat iedereen weet dat zij al jaren ook op dit adres woont. Haar wereld staat echt op z’n kop.

Ze heeft letterlijk adem te kort en hyperventileert bijna. Haar wangen worden steeds roder. Ze is chronisch ziek en heeft geen kinderen of andere mensen die ze om hulp kan vragen. Ze is opgelucht en verrast dat ik meteen kom. Ze zet koffie voor ons en loopt vervolgens helemaal leeg. Door het stellen van wat vragen krijg ik een aardig beeld van de situatie.